جهت طراحی کارخانه رب گوجه فرنگی باید اقداماتی به صورت گام به گام انجام شود تا در نهایت یک واحد تولید رب گوجه فرنگی به صورت قانونی شروع به فعالیت نماید. با فرض اینکه یک کارآفرین یا سرمایه‌گذار، میخواهد، فعالیت خود را از ابتدایی‌ترین نقطه آغاز نماید، این اقدامات عبارتند از:
در اولین قدم برای راه اندازی کارخانه رب گوجه فرنگی باید از اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان مربوطه جهت کسب جواز تاسیس اقدام کرد. در این مرحله زمین محل احداث پس از نقشه برداری و طراحی بر اساس ظرفیت تولید، تعیین میشود. همچنین خط تولید مورد نظر نیز با توجه به ظرفیت و سرمایه مورد نظر پس از بررسی‌های لازم انجام میشود.
دومین مرحله در راه اندازی کارخانه رب، عملیات عمرانی شامل انتخاب زمین و احداث ساختمان تولید است. ساختمان تولید باید بر اساس ضوابط فنی و بهداشتی تاسیس کارخانه‌های تولیدی ساخته شده و به بهرهبرداری برسد.
ضوابط فنی و بهداشتی برای تاسیس و بهرهبرداری کارخانه‌های تولید و بسته بندی فرآورده‌های غذایی به صورت ضابطه‌ای کلی تدوین شده و سایر موارد از جمله تجهیزات خط تولید، آزمایشگاه و ضوابط بهداشتی اختصاصی برای تولید هر فرآورده در ضوابط جداگانه‌ای مختص به همان فرآورده تدوین شده است.
حداقل فاصله از سایر صنایع اعم از آرایشی بهداشتی، دامپروری و شیمیایی به تفصیل و بر اساس میزان حساسیت و آلایندگی صنایع در سند ضوابط و معيارهای استقرار مراکز پرورش دام و صنایع وابسته به دام جهت کارخانجات توليد و بسته بندی فرآورده خوراکی، آشاميدنی، آرایشی و بهداشتی تدوین شده توسط مراجع ذیصلاح آورده شده است. همچنین کلیه شرایط و ضوابط ساختمان محل تولید اعم از ساختمان، محوطه بیرونی، انبارها، دیوارها، کف، روشنایی، درها، بخش های تاسیساتی، سالن تولید، محل عبور وسایل حمل و نقل، سرویس‌های بهداشتی و محل استراحت و تعویض لباس کارگران، سیستم‌های تهویه، سردخانه‌ها و… به تفصیل و جزئیات در سند حداقل ضوابط فنی و بهداشتی برای تاسیس و بهره برداری کارخانه های تولید و بسته بندی فرآورده های غذایی تدوین شده توسط اداره کل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو گردآوری شده است.
به طور کلی مطابق ضوابط فنی و بهداشتی هر کارخانه تولید رب گوجه فرنگی باید شامل بخشهای منفک شده به لحاظ پاکی و ناپاکی باشد. بر این اساس ویژگیهای ساختمان تولید به شرح زیر است:
منظور از اجرای زیرساخت‌ها نصب کلیه تجیزات و لوازمی است که بستر مورد نیاز برای اجرای خط تولید را فراهم میکند. کلیه عملیات لوله‌کشی و کابل‌کشی در این مرحله و مطابق ضوابط موجود برای ساختمان تولید انجام میشود. برخی از مهم‌ترین این ضوابط عبارتند از :
قدم چهارم در طراحی کارخانه رب گوجه فرنگی تامین ماشین آلات و راه اندازی خط تولید است. در این مرحله ماشین آلات مور نیاز بر اساس قرارداد منعقد شده فی مابین کارفرما و پیمانکار سازنده ماشین‌آلات، تامین میشود. بسته به نوع قراد داد تاسیسات مورد نیاز نیز ممکن است توسط همان پیمانکار یا پیمانکار دیگری تامین شوند. همچنین در مورد نصب ماشین‌آلاات و راهاندازی خط تولید نیز ممکن است قرادادهای جداگانه‌ایی بسته شود. با این حال، ترجیج بیشتر کارآفرینان بر این است که بیشتر مراحل کار را با یک پیمانکار به پیش ببرند. مهم‌ترین ماشین‌آلات و تاسیسات خط تولید رب گوجه فرنگی که در این مرحله باید تامین شوند عبارتند از:
آزمایشگاه‌ها باید در محلی بنا شوند که به راحتی قابل دسترس و در نزدیکترین فاصله به سالن تولید بوده و دارای
بخشهای مجزای شیمیایی و میکروبیولوژی باشند و وضعیت فنی و بهداشتی آن بصورت ذیل بررسی شده،تجهیزات و مواد شیمیایی آن طبق لیست مربوطه جهت دریافت پروانه تاسیس و بهرهبرداری واحد تولیدی در نظر گرفته شود:
اقلام مکمل به اقلامی گفته میشود که بر اساس قوانین استاندارد برای تولید الزامی نیستند ولی نبود آنها باعث ایجاد مشکل در روند تولید میشود:
وجود یا عدم وجود سردخانه در یک واحد تولیدی بستگی به خواست تولید کننده، حجم تولید، نوع تولید، شرایط اقتصادی و محیطی و … دارد. در صورتی که تولید کننده بخواهد رب را به صورت فله تولید کرده و پس از پایان فصل برداشت بستهبندی کند، حداکثر ۲ ماه میتواند رب فله را در محیط خشک و خنک نگهداری کند و بعد از آن رب فله حتما باید جهت جلوگیری از فساد به سردخانه منتقل شود.
اینکه تولید کننده بخواهد خودش سردخانه احداث کند یا از سردخانههای موجود در منطقه برای نگهداری استفاده کند بستگی به عوامل مختلفی دارد. هزینه اولیه راهاندازی سردخانه هزینه بالایی است و از طرفی سردخانه برای مدت محدودی مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین شاید راهاندازی سردخانه برای فردی که میخواهد با حداقل هزینهها شروع به تولید کند منطقی نباشد.
از دیدگاه دیگر، راه اندازی سردخانه علاوه بر اینکه مشکلات تولید کننده را برای تامین فضای نگهداری کمتر میکند، خیال تولید کننده را از جهت شرایط نگهداری و کیفیت نگهداری محصول انبار شده خود در سردخانه راحت میکند. همچنین داشتن یک سردخانه خود یک سرمایه است که میتوان با اجاره دادن ظرفیت خالی آن به سایر تولید کنندگان از این راه نیز درآمد زایی کرد.
استفاده از لیفتراک برای جابهجایی اجسام سنگین، محصولات تولیدی، ماشین‌آلات و … ضروری است. لیفتراک‌ها انواع مختلفی دارند که استفاده و کارایی آنها متفاوت است.
در صنایع غذایی با توجه به آلودگی بالای لیفتراکهای گازوئیلی از لیفتراکهای برقی استفاده میشود.
وجود یا عدم وجود باسکول در کارخانه بسته به حجم تولید، سرمایه‌گذاری و شرایط اقتصادی امری اختیاری است. درکارخانه‌های بزرگ با حجم تولید بالا که روزانه حجم زیادی از مواد اولیه، لوازم بسته بندی، محصول تولیدی، ضایعات و … از کارخانه خارج شده یا به کارخانه وارد میشود، بهتر است باسکول تهیه شود.
سایر اقلام موجود در یک کارخانه رب گوجه فرنگی همان لوازم و اقلامی هستند که معمولا در تمامی واحدهای تولیدی صنایع غذایی یافت می‌شوند. برخی از مهم‌ترین این اقلام عبارتند از:
کلیه لوازم و تجهیزات مورد نظر برای طراحی کارخانه رب گوجه فرنگی باید به صورت دقیق در این مرحله لیست شده و به صورت تقریبی جای مناسبی در نقشه‌های اجرایی برای آنها در نظر گرفته شود تا درهنگام پیاده پ‌سازی مشکلی به لحاظ اجرایی پیش نیاید
تولید آزمایشی محصول به منظور اطمینان از اینکه ماشین آلات خط تولید به درستی می‌کنند و در جای مناسب خود قرار گرفته‌اند، انجام میشود. در این مرحله، محصول مورد نظر تا زمانی که تمامی ماشین‌آلات خط تولید به یک کالیبراسیون دقیق برسند، تولید میشود. به چنین فرآیندی اصطلاحا، تولید آزمایشی محصول گفته میشود. در پایان این مرحله کلیه دستگاه‌های خط تولید کالیبره شده و جهت تولید محصول آماده بهرهبرداری خواهند بود.
دریافت پروانه بهره برداری بهداشتی برای آن دسته از صنایعی که زیر نظر سازمان غذا و دارو کار می‌کنند اجباری است. مدارک مورد نیاز جهت اخذ پروانه بهره برداری بهداشتی، عبارتند از:
پروانه بهداشتی ساخت، مجوز بهداشتی تولید هریک از محصولات موجود در کارخانه است. در واقع برای هریک از محصولات نیاز به پروانه ساخت جداگانه داریم. مدارک مورد نیاز جهت اخذ پروانه ساخت، عبارتند از:
پس از اخذ همه مجوزات لازم و راه اندازی خط تولید، چنانچه هدف نهایی تولید محصول با برند اختصاصی باشد باید به موازات تولید، روندهای قانونی و تجاری جهت برندسازی محصول نیز انجام شود تا فروش محصول نهایی تسهیل گردد.
برند سازی یا برندینگ به معنای شناساندن یک نام یا نماد در میان طیف وسیعی از مخاطبان است، به‌طوری که آن نام یا نماد بخشی از زندگی روزمره آن افراد باشد. برنسازی عموما فرآیندی زمان‌بر و پرهزینه است. با توجه به اینکه این مرحله بسیار زمان‌بر است، کاملا منطقی به نظر می‌رسد که ابتدا سناریوهای مختلفی را برای بازار در نظر گرفت. چنین کاری را اصطلاحا طراحی سناریوی بازاریابی می‌گویند. در نهایت بر این اساس، سناریوهای مختلفی را برای تولید محصول در نظر گفت. این سبک از برنامه‌ریزی برای تولید که با درنظر گرفتن عدم قطعیت بازار ،همه حالت‌های ممکن، در نظر گرفته می‌شوند، تا حد زیادی از خسارت‌های ناشی از عوامل پیشبینی نشده بازار را کاهش خواهد داد.
این مرحله با توجه به اهمیتی که دارد در مقاله‌ای جداگانه به تفصیل مورد بررسی قرار میگیرد.
