کارآفرینان و سرمایهگذارانی که قصد راهاندازی خط تولید را دارند، همواره در مراحل نخستین تصمیمگیری، با این چالش مواجه میشوند که چگونه ماشینآلات خود را تامین کنند. گزینههای مختلف تصمیمگیری که معمولا در مورد انتخاب شرکت سازنده خط تولید پیش روی سرمایهگذاران استُعبارتند از:
• وارد کردن همه ماشینآلات خط تولید از یک شرکت معتبر خارجی
• وارد کردن بخشی از ماشینآلات از شرکتهای خارجی
• تهیه همه ماشینآلات از یک شرکت سازنده ایرانی
• تهیه بخشهای مختلف ماشینآلات خط تولید از شرکتهای مختلف ایرانی
تصمیمگیری در مورد انتخاب شرکت سازنده خط تولید، بهعنوان کلیدیترین بخش از فرآیند راهاندازی کارخانه، میتواند تاثیر بسزایی را در موفقیت و یا عدم موفقیت یک کسبوکار ایفا نماید. بدین منظور، انتخاب مناسب شرکت سازنده ماشینآلات، باید طی یک فرآیند تصمیمگیری چند معیاره با در نظر گرفتن همه فاکتورهای موثر، به بهینهترین شکل ممکن انجام شود تا نتایج مثبتی را به دنبال داشته باشد. برخی از مهمترین معیارهای انتخب شرکت سازنده خط تولید عبارتند از:
عبارت سی آی پی مخفف کلمات Cleaning In Place بوده و بهمعنای شستشوی اتوماتیک ماشینآلات در همان محل نصب میباشد. برخورداری از قابلیت CIP یکی از مهمترین فاکتورهای تعیینکنده در انتخاب شرکت سازنده خط تولید بهشمار میآید. این قابلیت بهویژه در خطوط تولید غذایی در هنگام تعویض بهرهبرداری، بسیار حائز اهمیت است. بهعنوان مثال یکی از رایجترین انواع تغییر بهرهبرداری در خطوط تولید محصولات کنسروی، زمانی است که از خط تولید رب گوجه در فصول سرد به عنوان خط تولید مربا استفاده میشود. در چنین مواردی اگر ماشینآلات از قابلیت شستشوی اتوماتیک برخوردار نباشند، تمیز کردن و استفاده مجدد از آنها، چالشی بسیار جدی خواهد بود.
طراحی ماژولار (modular design) ماشینآلات بهمعنای آن است که از ماشین بتوان در کاربردهای مختلفی بهرهبرداری کرد. بهعنوان مثال طراحی ماژولار ماشین کراشر یا خردکن گوجهفرنگی میتواند آن را در کاربردهای دیگری نظیر خرد کردن انبه، هلو، سیب و گلابی نیز قابل استفاده نماید. طراحی ماژولار بهویژه در خطوط تولیدی مثل خط تولید مربا و کمپوت که با تنوع بسیار زیادی در مواد اولیه مواجه هستند، بسیار حائز اهمیت است. طراحی ماژولار باعث میشود تعداد ماشینآلات مورد نیاز یک خط تولید کمتر شده و یک ماشین در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
بسیاری از کارآفرینان ترجیح میدهند، فرآیند تولید را با حداقل هزینه و با نیروی انسانی بیشتر آغاز کنند، سپس در آینده به اجرای اتوماسیون خط تولید بپردازند. در این گونه موارد باید به این فاکتور مهم توجه شود که خط تولید از همان ابتدا، بهگونهای اسمبل شود که چنین قابلیتی در آینده امکانپذیر باشد. طبیعتا یک سازنده برتر خط تولید باید از همان ابتدا ذهن مشتری را نسبت به چنین موضوعی روشن کند و ماشینآلات خط تولید را به گونهای فراهم نماید که اجرای اتوماسیون در آینده امکانپذیر باشد.
یکی از مهمترین عواملی که در انتخاب سازنده خط تولید نقشی تعیینکننده دارد، قابلیت توسعه خط میباشد. بسیاری از سرمایهگذاران ترجیح میدهند، تولید محصول را با حداقل ظرفیت شروع کرده و در آینده نسبت به افزایش تولید اقدام نمایند. در چنین مواردی، انتخاب خط تولیدی که قابلیت توسعه و افزایش ظرفیت در آینده را داشته باشد، بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
اصطلاح رایجی که معمولا در این موارد استفاده میشود، این است که همیشه ظرفیت یک خط تولید را دستگاه محدود کننده تعیین میکند. بهعنوان مثال اگر دستگاه دربند در یک خط، با ظرفیت ۵ هزار در ساعت و دستگاه پرکن با ظرفیت ۳ هزار قوطی در ساعت کارکنند، ظرفیت پرکن تعیین کننده ظرفیت خط خواهد بود. بنابراین توجه به این نکته ضروری است، که اگر خط تولید با هدف افزایش ظرفیت در آینده، راهاندازی میشود، ظرفیت ماشینآلات بهگونهای انتخاب شوند، که چنین قابلیتی میسر باشد. یک سازنده برتر خط تولید باید قادر باشد چنین ماشینآلاتی را برای مشتریان فراهم کند.
افرادی که تجربه تولید مواد غذایی را دارند، بهخوبی به اهمیت فعال بودن دائمی خط تولید واقف هستند. گاهی یک توقف چندین ساعته در خط تولید میتواند خسارات جبرانناپذیری را به بار آورد. بههمین دلیل، تامین قطعات یدکی بهعنوان یکی از مهمترین خدماتی است که انتظار میرود یک شرکت سازنده ماشینآلات ارائه دهد. قطعات یدکی باید با همان کیفیت قطعات اصلی ارائه شده و مطابق روند معمول، توسط بخش کنترل کیفی شرکت سازنده، کنترل شوند. تامین بهموقع قطعات یدکی و جایگزینی آن با قطعات فرسوده میتواند ریسک توقف خط تولید را تا حد بسیار بالایی کاهش دهد.
یک شرکت سازنده خط تولید میبایست با تهیه منوآلها و راهنماهایی که حاوی جزییات کار با ماشینآلات هستند، هیچ ابهامی را در ذهن مشتریان باقی نگذارد. علاوه بر این، شرکت سازنده ماشینآلات باید آموزشهای لازم جهت تعمیر و نگهداری از ماشینآلات را در زمان تحویل به مشتری ارائه دهد. بدون شک، تفاوت اصلی یک شرکت معتبر سازنده با واسطهگران این حوزه، ارائه چنین خدماتی است که باید در زمان تصمیمگیری توسط مشتری لحاظ شود.
بازرسیهای دورهای کارشناسان فنی جهت کنترل چکلیستهای مربوط به عملکرد ماشینآلات، میتواند از بروز اختلال در خط تولید پیشگیری بهعمل آورد. یک شرکت سازنده برتر که در زمینه ساخت ماشینآلات خط تولید فعالیت میکند، باید چنین خدماتی را به مشتریان خود ارائه دهد. یقینا، سرمایهگذارانی که قصد راهاندازی خط تولید را دارند، باید به مسايلی از قبیل نحوه گارانتی و پشتیبانی شرکت سازنده، توجه ویژهای نمایند.
سوالی که برای بسیاری از کارآفرینان وجود دارد این است که بهترین ماشینآلات را از کدام کشورها میتوانند تهیه کنند. از آنجا که کشورهای ایتالیا و روسیه سابقه زیادی در تولید محصولات کنسروی بهویژه رب گوجهفرنگی دارند، معمولا بهترین انواع ماشینآلات در همین کشورها یافت میشود. با این حال، توجه به دو عامل زیر باعث میشود که وارد کردن ماشینآلات از این کشورها، برای کارآفرینان ایرانی توجیه چندانی نداشته باشد:
هزینه ساخت بسیار بالا: هزینه راهاندازی یک خط تولید محصولات کنسروی با ماشینآلات ایتالیایی و روسی معمولا ۳ تا ۴ برابر خط تولید مشابه با ماشینآلات داخلی خواهد بود. به همین جهت، بهجز موارد خاص، انتخاب خط تولیدی با چنین هزینه اولیهای، توجیه اقتصادی مناسبی برای سرمایهگذاری نخواهد داشت.
عدم پشتیبانی در زمان مناسب: یکی از فاکتورهای بسیار مهم در تولید یک محصول، عدم توقف خط تولید است. از آنجا که شرکتهای معتبر سازنده خارجی، نمایندگی فروش در ایران ندارند، فرآیند پشتیبانی بسیار زمانبر خواهد بود. لذا کوچکترین توقفی در عملکرد ماشینآلات میتواند، هزینههای سنگینی را به تولیدکننده وارد نماید.
توصیه سیمرکو به کارآفرینانی که قصد سرمایهگذاری در حوزه تولید محصولات غذایی را دارند، این است که در در انتخاب سازنده خط تولید به نکات زیر توجه کنند:
گروه صنعتی سیمرکو، فرآیند طراحی ماشینآلات و راهاندازی خط تولید را با لحاظ کردن ضوابط فنی و استانداردهای بهداشتی و با در نظر گرفتن شرایط ویژه و نیازهای کارفرما عملیاتی مینماید. کلیه خطوط تولید ارائهشده توسط سیمرکو شامل ۱۸ ماه گارانتی و ۱۰ سال پشتیبانی بهلحاظ بازرسیهای موردی و دورهای از کارخانه میباشد.